Ciepły beton o ósmej rano

Szósta edycja warsztatów Architektura Betonowa z udziałem 25 studentów architektury z całego kraju odbyła się w dniach od 6 do 10 września 2021 r. Zaprojektowane, zaszalowane i wykonane przez studentów betonowe trony zostały zaprezentowane podczas konferencji DNI BETONU w Wiśle. Organizatorami warsztatów były: Katedra Projektowania Architektonicznego Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej, Stowarzyszenie Producentów Cementu i Katedra Technologii Materiałów Budowlanych WIMIC AGH. Warsztaty odbyły się przy współpracy firmy PERI Polska, która dostarczała szalunki, i firmy BOSTA Beton – dostawcy betonu towarowego.

Jaki był cel warsztatów? Według Zbigniewa Pilcha, szefa marketingu Stowarzyszenia Producentów Cementu, program warsztatów, których SPC był po raz szósty współorganizatorem, miał przybliżyć studentom teorię z zakresu nowoczesnych technologii betonowych, pomóc zrozumieć znaczenie współpracy z technologiem betonu, pokazać znaczenie systemów szalunkowych czy sposobów kształtowania faktury betonu. Tytuł warsztatów „Gra o tron” nawiązywał do serialu telewizyjnego, a zadaniem studentów było stworzenie tytułowego tronu – rzeźby z betonu. Studenci pracowali pod nadzorem adiunktów Katedry Projektowania Architektonicznego Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej: Anny Mielnik, Przemysława Bigaja i Marka Początko.
– To bardzo intensywny tydzień dla studentów architektury. Dla wielu z nich jest to unikalna możliwość zetknięcia się nie tylko z myślą, ale także z materią. Na warsztatach to, co sobie w głowach wyobrażamy, przelewamy na papier, a potem w bardzo krótkim czasie musimy zrealizować. Mamy specjalistów, którzy opowiadają o betonie, o szalunkach, o zbrojeniach. Mamy też do pomocy wykwalifikowanych zbrojarzy i cieśli. W ciągu tygodnia przechodzimy od pomysłu do realizacji i na tym polega unikatowa formuła tych warsztatów – tłumaczył dr Marek Początko.
Zdaniem dr Przemysława Bigaja te warsztaty są niepowtarzalne i wyjątkowe w skali polskiej i europejskiej. – W krótkim okresie 5 dni, po przygotowaniach teoretycznych i projektowaniu, studenci mogą zrobić dzieło sztuki – dodał.

Dzień 1

W warsztatach wzięło udział 25 studentów reprezentujących wydziały architektury Politechniki Krakowskiej, Politechniki Wrocławskiej, Politechniki Poznańskiej, Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Administracji w Lublinie, Politechniki Śląskiej, Uniwersytetu Zielonogórskiego i Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.
Warsztaty otwierali: dr hab. inż. arch. Magdalena Kozień-Woźniak, prof. PK – dziekan Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej, arch. Bohdan Lisowski – prezes Stowarzyszenia Architektów Polskich oraz Zbigniew Pilch – szef marketingu Stowarzyszenia Producentów Cementu.
Wykłady inauguracyjne przedstawili prof. Jan Deja z AGH – dyrektor biura Stowarzyszenia Producentów Cementu: „Beton – zwykły materiał, niezwykle stosowany” i prof. Dariusz Kozłowski: „Architektura Betonowa”. Obaj byli pomysłodawcami i organizatorami pierwszych warsztatów w 2006 roku. Studenci zostali podzieleni na 5 grup. Rozpoczęli prace koncepcyjne i projektowe.

Dzień 2

Część projektowa warsztatów polegała na stworzeniu kompozycji – bryły, stworzeniu dokumentacji w postaci rysunków technicznych oraz modelu tronu. Dopiero z gotową pracą studenci mogli przystąpić do wykonania szalunków, zbrojenia i betonowania.
Prof. Tomasz Kozłowski, kierownik Zakładu Architektury Mieszkaniowej i Kompozycji Architektonicznej WA PK: – Studenci pracują fantastycznie. Są zaangażowani, kreatywni, gotowi do stworzenia tronów, które będą ciekawsze niż tron z filmu hollywoodzkiego. Tamten był wykonany z papieru. Studenci tworzą rzeźby z betonu, które będą trwałe, niezniszczalne.
Prace projektowe były wsparte kolejnymi wykładami. „Beton architektoniczny” przybliżył inż. Krzysztof Kuniczuk – technolog, ekspert betonów architektonicznych i specjalistycznych. Prof. Tomasz Kozłowski przedstawił przykład architektury betonowej „Wotrubakirche – mały wielki monument”, kościół zbudowany ze 152 brył surowego betonu.
Studenci mogli także liczyć na konsultacje specjalistyczne inż. Krzysztofa Kuniczuka, Sławomira Stożka z PERI Polska, Zbigniewa Pilcha z SPC czy Przemysława Durleja z BOSTA Beton.
Po zakończeniu prac projektowych i wykonaniu modeli, na zakończenie drugiego dnia warsztatów, studenci przystąpili do realizacji tronów. Na Wydziale Inżynierii Materiałowej i Ceramiki AGH, przy współpracy z cieślami, rozpoczęli wykonywanie form, w których zostały odlane betonowe rzeźby.

Dzień 3

Trzeci dzień warsztatów studenci spędzili w drodze. Zaczęli od zwiedzania siedziby firmy PERI Polska w Jaworznie, producenta i dostawcy systemów szalunków do betonu. – Im większe poszycie deskowaniem, tym wyższa jakość betonu architektonicznego – tłumaczył Sławomir Stożek, dyrektor Biura Technicznego PERI Polska. Firma PERI była partnerem warsztatów architektonicznych. Dostarczyła skrzynie ze sklejki, w których były odlewane z betonu trony wykonywane podczas warsztatów.

Potem przyszedł czas na poznanie przykładu dobrej architektury betonowej. Uczestnicy warsztatów zwiedzili tunel aerodynamiczny FLYSPOT w Katowicach. Obiekt tej firmy w Warszawie, zaprojektowany przez Biuro Projektów Lewicki Łatak, był laureatem konkursu Polski Cement w Architekturze.

Studenci zwiedzili też wytwórnię betonu firmy BOSTA Beton Kraków – Igołomska. BOSTA Beton, należąca do grupy CRH, była partnerem warsztatów i dostawcą mieszanki betonowej, z której zostały odlane trony zaprojektowane przez studentów. O produkcji betonu, współpracy z architektami i technologii betonu opowiadali Przemysław Durlej, Paweł Tokarz i Mirosław Ślażyński.

Na WIMiC AGH do późnego wieczora trwało szalowanie tronów. Studenci szlifowali deskowanie, czyścili, uszczelniali silikonem i impregnowali środkiem antyadhezyjnym.

Dzień 4

Czwartego dnia studenci wykonywali zbrojenie ze stalowych prętów i układali je w przygotowanych wcześniej formach.
Podczas warsztatów uczyli się nie tylko pracy z betonem, ale także pracy zespołowej.
– Przez te wszystkie dni obserwowałam nie tylko to, co tworzyli studenci, ale także jak wyglądała ich współpraca. Najpierw każdy siedział w swoim kątku i coś tam robił. Potem zaczęli coraz bardziej ze sobą współpracować, rozmawiać, aż wreszcie przeszli do burzy mózgów. Dla mnie ten aspekt też był ciekawy. Praca zespołowa w projektowaniu ma ogromne znaczenie. Oczywiście zawsze znajdą się jakieś silniejsze osobowości, które narzucają swoją wolę. To jest też dla nich nauka, żeby być bardziej asertywnym, walczyć o swoje – mówiła prof. Anna Mielnik.
Ok godz. 17 rozpoczęło się betonowanie przygotowanych form tronów. Dostawca betonu – firma BOSTA Beton – przygotowała beton samozagęszczalny, fotokatalityczny – pochłaniający tlenki azotu. Ten beton jest także odporny na malowanie graffiti.

Dzień 5

Tuż po godz. 8 rozpoczęło się rozszalowywanie tronów, które były efektem 5 dni pracy. Na twarzach studentów, którzy zobaczyli efekt swoich wysiłków, malowała się ogromna radość. Niektórzy dotykali rozszalowanych powierzchni betonu, które ze względu na zachodzącą reakcję hydratacji cementu były jeszcze ciepłe.
– Wszyscy bardzo czekali na efekt końcowy, na to, co z tego wyjdzie, czy się nie rozpadnie. Myślę, że są zadowoleni. Każdy etap tych warsztatów był dla nich ciekawy. Ten kontakt z betonem jest dla nich bardzo cenny. W czasie studiów nie mają szans się tego nauczyć, bo na to po prostu nie ma czasu. Takie połączenie nauki i praktyki jest niespotykane na uczelniach. To trochę jak szkoła Bauhausu – podsumowała prof. Anna Mielnik.

Potem odbyło się zakończenie i podsumowanie warsztatów Architektura Betonowa „Gra o tron”.
Studenci prezentowali zarówno prace plastyczne, modele, jak i betonowe trony – rzeźby. Od organizatorów warsztatów otrzymali dyplomy i podziękowania.
– Podczas warsztatów praca była bardzo różnorodna. Od pracy koncepcyjnej, projektowej, po samą realizację, która jest już pracą i umysłową, i fizyczną. Same musiałyśmy skręcać szalunki, robić zbrojenie – mówiła Anna Lis z Politechniki Krakowskiej. – Na pewno było ciekawie i intensywnie.
Natalia Mordarska stwierdziła, że warto organizować takie warsztaty dla studentów. – Dały nam możliwość zetknięcia się z betonem i doświadczenia związane z wykonaniem szalunku czy zbrojenia, które zostaną z nami na całe życie – dodała.
– Dzięki warsztatom wiemy już, że to, co projektujemy, powstaje naprawdę. Przy projektowaniu musimy też brać pod uwagę, by to, co projektujemy, dało się potem zrealizować – powiedziała Paulina Macieja.
Dla wszystkich studentów była to pierwsza zrealizowana budowla, którą zaprojektowali i uczestniczyli w całym procesie jej realizacji.

– Architekci są zazwyczaj troszkę przemądrzali, wydaje im się, że wybudowany obiekt to tylko ich dzieło. Państwo zobaczyliście, jak wiele osób jest zaangażowanych w proces budowlany: technolog, producent betonu, dostawca szalunków, zbrojarze i cieśle – oni wszyscy uczestniczą w pracy, pod którą podpisuje się architekt – zaznaczył prof. Tomasz Kozłowski.
Prof. Jan Deja: – Stworzone przez was dzieła robią na nas ogromne wrażenie. Powstały trony – rzeźby, które wyglądają niezwykle interesująco. Cieszę się, że zobaczyliście, iż ślad płyty OSB na tych rzeźbach to jest coś, co może urzekać. Chciałem wszystkim podziękować.
Zbigniew Pilch, szef marketingu SPC: – Mam nadzieję, że warto było przyjechać do Krakowa i wziąć udział w warsztatach. To, czego doświadczyliście, czego się nauczyliście i przeżyliście, zostanie z wami długo. Życzymy, by nabyte doświadczenie procentowało w waszej pracy zawodowej. Mieliście okazję zobaczyć, czym jest beton i czym jest mieszanka betonowa. Twórzcie i kreujcie z betonu.

Stworzone przez studentów trony zostały ustawione przed hotelem Gołębiewski w Wiśle podczas konferencji Dni Betonu, która odbyła się w dniach 11-13 października 2021 r. Dwa trony zostały wylicytowane, a środki z ich sprzedaży zasiliły konto Fundacji „Na Ratunek Dzieciom z Chorobą Nowotworową”. Trzy trony zostały przewiezione na teren Politechniki Krakowskiej. Można je podziwiać przed gmachem Wydziału Architektury.

Piotr Piestrzyński

Więcej o warsztatach w broszurze GRA O TRON