Warsztaty betonowe: praktyka i spojrzenie na zawód architekta z innej perspektywy

– Tego typu warsztaty umożliwiają nam zdobycie praktyki i spojrzenie na przyszły zawód z innej perspektywy niż to jest na studiach – powiedziała Marta Błaszczyk, studentka Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej, która wzięła udział w warsztatach „Architektura betonowa 2018”. W ciągu pięciu dni studenci architektury z całej Polski zaprojektowali, wykonali szalunki i zbrojenia, a następnie przygotowane formy wypełnili mieszanką betonową. Po rozszalowaniu ukazało się pięć betonowych rzeźb – wizji „Tronu Królowej Lodu”. Prace studentów zostały zaprezentowane podczas konferencji Dni Betonu w Wiśle.

28 studentów architektury wzięło udział w warsztatach „Architektura betonowa 2018”. Organizatorami wydarzenia, które w dniach 3-7 września 2018 r. odbyło się w Krakowie, były: Stowarzyszenie Producentów Cementu oraz Zakład Architektury Mieszkaniowej i Kompozycji Architektonicznej Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej. W warsztatach uczestniczyli studenci z 10 uczelni technicznych: z Białegostoku, Gliwic, Sopotu, Krakowa, Lublina, Łodzi, Nowego Targu, Warszawy, Wrocławia i Zielonej Góry.

ZDOBYĆ DOŚWIADCZENIE W PRACY Z BETONEM

Warsztaty rozpoczęły się i przez pierwsze dwa dni gościły w Zakładzie Architektury Mieszkaniowej i Kompozycji Architektonicznej Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej. Studentów witali organizatorzy: ze strony Wydziału Architektury PK – prodziekan dr Rafał Zawisza, prof. Dariusz Kozłowski i prof. Tomasz Kozłowski, a w imieniu Stowarzyszenia Producentów Cementu – prof. Jan Deja, dyrektor biura i Zbigniew Pilch, szef marketingu. Byli także partnerzy warsztatów: firma PERI Polska reprezentowana przez Sławomira Stożka i firma Bosta-Beton (Grupa Ożarów) reprezentowana przez Przemysława Durleja. Prof. Dariusz Kozłowski swój wykład inauguracyjny poświęcił „Architekturze betonowej”, a prof. Jan Deja – „Betonowi – zwykłemu materiałowi niezwykle stosowanemu”.

Następnie 28 uczestników warsztatów podzielonych na 5 grup przystąpiło do projektowania „Tronu Królowej Lodu”. Pomysły i propozycje były przelewane na papier. Najpierw powstawały rysunki, a potem modele tronów. Prace grup studenckich konsultowali dr Przemysław Bigaj i dr Marek Początko.
Zbigniew Pilch, szef marketingu SPC, tłumaczył, że branża cementowa od początku wychodziła z założenia, że warto z architektami rozmawiać, warto im pokazywać, czym jest technologia betonu i jakie właściwości ma beton. – W naszej ocenie beton to wspaniały, nowoczesny materiał budowlany. Chcielibyśmy naszą wiedzę przekazać architektom. Chcielibyśmy, żeby zdobyli doświadczenie w pracy z tym materiałem, co w przyszłości powinno zaowocować pięknymi obiektami, gdzie beton będzie nie tylko pełnił rolę materiału konstrukcyjnego, ale również estetycznego, elewacyjnego, nadającego klimat obiektom budowlanym – mówił Zbigniew Pilch.

Według niego program warsztatów jest tak pomyślany, by przybliżyć studentom teorię z zakresu nowoczesnych technologii betonowych, pokazać, czym są nowoczesne systemy szalunkowe, jak można kształtować fakturę betonu, jak technologowie betonu potrafią doskonale odpowiadać na zapotrzebowania projektantów i architektów. Następnie studenci realizują zadanie – rysują, projektują, a potem razem z cieślami wykonują formę, która jest wypełniana betonem.
– Punktem kulminacyjnym warsztatów jest ostatni dzień, kiedy formy zostają rozszalowane, a oczom uczestników ukazują się piękne betonowe rzeźby. Zawsze z podziwem i satysfakcją myślę o studentach, kiedy widzę ich zaangażowanie w projekt i realizację. Na każdym etapie widać ogromny entuzjazm i zaangażowanie uczestników – dodał Zbigniew Pilch.

DOBRA ARCHITEKTURA BETONOWA

Drugiego dnia uczestnicy warsztatów wysłuchali wykładu prof. Tomasza Kozłowskiego, który przybliżył przyszłym architektom Wotrubakirche. To rzymskokatolicki kościół – jeden z najciekawszych obiektów sakralnych Wiednia – wybudowany w latach 1974-1976 według planów rzeźbiarza Fritza Wotruby.
Dopełnieniem wiedzy z zakresu technologii betonu były wykłady: „O betonie architektonicznym” Krzysztofa Kuniczuka z TBAiS i Zbigniewa Pilcha z SPC, który przedstawił „Beton – nowoczesne i efektywne rozwiązania w budownictwie mieszkaniowym”.

Warsztaty to także poznawanie konkretnych obiektów, w których zastosowano beton architektoniczny. Uczestnicy warsztatów w 2016 r. mieli okazję zobaczyć budowę Flyspot w Katowicach. Studenci biorący udział w tegorocznych warsztatach obejrzeli gotowy obiekt, a niektórzy mogli w nim nawet polatać. Flyspot Katowice jest drugim obiektem tej firmy w Polsce. Projektanci pierwszego Flyspotu – tunelu aerodynamicznego w Morach pod Warszawą z Biura Projektów Lewicki Łatak otrzymali w 2015 r. pierwszą nagrodę w konkursie Polski Cement w Architekturze.

Uczestnicy warsztatów obejrzeli także Halę 100-lecia Cracovii, której projekt przygotowało Biuro Projektów Lewicki Łatak. Naszym przewodnikiem po obiekcie był arch. Piotr Lewicki. W Hali 100-lecia Cracovii został wykorzystany beton architektoniczny, zarówno w naturalnym kolorze szarym, jak i rudym.

Dobry beton architektoniczny nigdy nie powstanie bez dobrych deskowań. Dlatego studenci obejrzeli w Jaworznie firmę PERI Polska – producenta szalunków do betonu. W trakcie tej wizyty widzieli nie tylko systemy szalunków dla dużych budynków, ale także dla budownictwa jednorodzinnego. Dowiedzieli się, jak ogromne znaczenie dla jakości wykonywanego elementu betonowego ma dobre deskowanie.

– Po raz kolejny bierzemy udział w warsztatach. Jako firma dużo energii poświęcamy na szkolenia zarówno firm wykonawczych jak i studentów – przyszłych projektantów, architektów. Szkolimy w zakresie deskowań i dobrej praktyki ich wykorzystania. Doświadczenia i informacje płynące od klientów wskazują, że bez dobrego deskowania, dobrej jakości elementów i umiejętności posługiwania się nimi nie ma możliwości wykonania dobrej jakości betonu – powiedział Sławomir Stożek z PERI Polska.

PORZUCANIE MARZEŃ O PEŁNEJ SWOBODZIE TWÓRCZEJ

Trzeci i czwarty dzień warsztatów studenci spędzili w Akademii Górniczo-Hutniczej na Wydziale Inżynierii Materiałowej i Ceramiki.
– Dzisiaj nastąpił moment, w którym trzeba porzucić marzenia o pełnej swobodzie twórczej i zacząć przygotowywać się do samodzielnego stworzenia szalunków, zbrojenia, a następnie do zalania tronów betonem – zakomunikował prof. Tomasz Kozłowski.
A zatem wizje „Tronów Królowej Lodu” powoli zaczęły nabierać realnych kształtów. Przy pomocy cieśli i zbrojarzy uczestnicy warsztatów rozpoczęli przygotowanie form, które miały zostać wypełnione mieszanką betonową.
Studenci dotychczas nie pracowali z betonem architektonicznym. – Kiedyś podczas praktyk pracowałem na budowie, ale tam betonowaliśmy elementy wewnątrz i nie trzeba było się starać, żeby ten beton estetycznie wyglądał. Podczas tych warsztatów dowiedzieliśmy się, że musimy zwracać uwagę nie tylko na wygląd bryły, ale także na możliwość wykonania do niej szalunku – zauważył Paweł Tomera z Podhalańskiej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Targu.
Według Martyny Skóry, studentki Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej, cieśle i zbrojarze bardzo profesjonalnie podeszli do tematu. – Nie powiedzieli nam „nie”, tylko przyjęli nasz projekt jako wyzwanie i znaleźli rozwiązanie.
– Nasz projekt tym odróżnia się od innych, że jego forma składa się z wielu drobnych elementów i stanowi wyzwanie dla wykonawców. Ale postawiliśmy na swoim i zobaczymy, czy to wyjdzie – dodała Marta Błaszczyk, studentka Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej.

Anna Czapla, studentka Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej: – Cieśle i zbrojarze bardzo się starali, żeby wszystko dobrze wyszło. Zostało tak wypełnione zbrojeniem, żeby się potem nic nie odłamało. Nasz projekt składa się z wielu cienkich elementów grubości 5 cm, ząbków, załamań i jest bardzo strzelisty.
Czego studenci się nauczyli: – Przede wszystkim zdobyliśmy doświadczenie na budowie. To, co my zaprojektujemy, powinno mieć swoje odzwierciedlenie w szalunku. Uświadomiliśmy sobie, jak bardzo różni się projekt od formy, w którą potem trzeba wlać beton – stwierdził Dominik Pacholik z Politechniki Krakowskiej. – Wiele dowiedzieliśmy się także o szeroko rozumianej architekturze betonowej. Pomogły nam w tym wykłady, które także były inspiracją. Poznaliśmy też cały proces technologiczny. Dla nas było to bardzo ciekawe doświadczenie. Praca z betonem jest o wiele łatwiejsza od strony architektów niż od strony wykonawców. W przyszłości chciałbym projektować budynki w betonie architektonicznym, skłania mnie do tego zarówno sama estetyka betonu architektonicznego w obiektach użyteczności publicznej czy też w budynkach mieszkalnych, jak i doświadczenie, które nabyłem na tych warsztatach – dodał Dominik Pacholik.

GDY WSZYSTKIE LĘKI PRYSŁY
Na zakończenie czwartego dnia warsztatów formy „Tronów Królowej Lodu” zostały wypełnione mieszanką betonową dostarczoną przez partnera warsztatów – firmę Bosta-Beton (Grupa Ożarów) z wytwórni przy ul. Ciepłowniczej w Krakowie.
– Ustaliliśmy, że na potrzeby warsztatów przygotujemy mieszankę betonową, która wypełni wszystkie zaszalowane elementy zaprojektowane przez studentów. To mieszanka betonu samozagęszczalnego klasy C30/37 oparta na CEM I 52,5, która umożliwia rozszalowanie tronów następnego dnia. Celowo tak przygotowaliśmy mieszankę betonową, by pokazać przyszłym architektom, co można zrobić z betonem. Jak można tworzyć z betonu skomplikowane, a zarazem bardzo wyraziste elementy architektoniczne – tłumaczył Przemysław Durlej z firmy Bosta-Beton.

Studenci sami zagęszczali i wyrównywali mieszankę betonową w formach.
5 dzień warsztatów był punktem kulminacyjnym. O 8 rano rozpoczęło się rozszalowanie form. Oczom uczestników warsztatów powoli zaczęły się odsłaniać betonowe „Trony Królowej Lodu”.
– Wszystkie lęki, które mieliśmy na początku, prysły, gdy rozszalowaliśmy trony. To były lęki o to, czy praca wyszła dostatecznie piękna i zostanie doceniona nie tylko przez profesjonalistów. Studenci sami zrobili projekty i uczestniczyli w ich wykonaniu. Betonowe rzeźby wyszły perfekcyjnie. Mam nadzieję, że pokazywanie tych rzeźb przyczyni się do popularyzacji betonu nie tylko w gronie profesjonalistów, ale także wśród ludzi niezwiązanych z architekturą czy budowaniem – mówił prof. Tomasz Kozłowski z Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej.
W podsumowaniu warsztatów wziął udział m.in. prof. Włodzimierz Mozgawa, dziekan Wydziału Inżynierii Materiałowej i Ceramiki AGH. Studenci otrzymali dyplomy uczestnictwa. Ich prace – betonowe „Trony Królowej Lodu” były prezentowane podczas Dni Betonu w Wiśle.

– Fajnie, jeżeli studenci są proaktywni i robią coś dodatkowego poza zajęciami, by móc szlifować się w zawodzie. Uczelnia daje nam podstawy, dużą wiedzę teoretyczną, a w naszej gestii jest to, by wykorzystać tę wiedzę i przenieść ją na praktykę. Tego typu warsztaty umożliwiają nam zdobycie takiej praktyki i spojrzenie na przyszły zawód z innej perspektywy niż to jest na studiach – tłumaczyła Marta Błaszczyk, studentka Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej.
Dla Martyny Skóry z Politechniki Wrocławskiej ciekawym doświadczeniem była praca w grupie.
– Wcześniej się nie znaliśmy, ale podczas tych warsztatów każdy znalazł dla siebie ciekawą działkę, w której dobrze się czuł, i w efekcie razem bardzo dobrze nam się pracowało. Takie proste czynności, jak malowanie czy silikonowanie, uczą pracy w zespole. Podczas takich warsztatów zawiązują się też nowe przyjaźnie – dodała Martyna Skóra.

– Wierzę, że za dwa lata, w 2020 roku, będziemy mogli zaprosić kolejną grupę studentów na warsztaty betonowe – zapowiedział Zbigniew Pilch ze Stowarzyszenia Producentów Cementu.

Piotr Piestrzyński

Więcej o warsztatach w broszurze TRON KRÓLOWEJ LODU