Konkurs Polski Cement w Architekturze / 2013
Trwałe wartości dla przyszłości
Dom nad morzem zaprojektowany przez Ultra Architects z Poznania i Lubelski Park Naukowo-Technologiczny z pracowni Stelmach i Partnerzy to projekty, które zdobyły główne nagrody XVII edycji konkursu Polski Cement w Architekturze. – Wierzę, że polski cement, a w szczególności architektura robiona z tego cementu będzie wartością trwałą i będzie świadczyła o nas w przyszłości – mówił podczas wręczania nagród Olgierd Dziekoński, minister w Kancelarii Prezydenta RP. 7 grudnia 2013 r., w warszawskiej siedzibie Stowarzyszenia Architektów Polskich odbyło się rozstrzygnięcie konkursu organizowanego przez Stowarzyszenie Producentów Cementu i Stowarzyszenie Architektów Polskich.
Na tegoroczny konkurs, w którym oceniano najlepszą realizację architektoniczną z użyciem technologii żelbetowej, wykonaną i przekazaną do użytku do końca 2012 r., zgłoszono 28 prac z całego kraju.
Prace oceniał sąd konkursowy w składzie: arch. Włodzimierz Mucha – wiceprezes SARP (przewodniczący), arch. Małgorzata Adamowicz-Nowacka – SARP Oddział Opole, arch. Jacek Krych – SARP Oddział Katowice, arch. Marek Orłowski – SARP Oddział Szczecin oraz Zbigniew Pilch – dyrektor ds. marketingu Stowarzyszenia Producentów Cementu.
Sędziowie nominowali do nagrody 9 prac, a następnie nagrodzili 5 z nich.
Pula przeznaczona na nagrody w tegorocznym konkursie sięgała 40 tysięcy zł. Każda z nagród była warta 12 tys. zł. Pierwsze wyróżnienie wiązało się z gratyfikacją w kwocie 5 tys. zł a dwa kolejne – po 3 tys. zł. Nagrodę Specjalną – 5 tys. zł – ufundowało Stowarzyszenie Producentów Betonu Towarowego w Polsce.
Niepowtarzalne zalety
7 grudnia 2013 r. nagrody w konkursie wręczali: Andrzej Ptak – przewodniczący Stowarzyszenia Producentów Cementu, Mariusz Ścisło – prezes SARP, Włodzimierz Mucha – wiceprezes SARP, prof. Jan Deja – dyrektor biura Stowarzyszenia Producentów Cementu i dr Maciej Gruszczyński – dyrektor biura Stowarzyszenia Producentów Betonu Towarowego w Polsce. W uroczystości uczestniczył i gratulował laureatom minister Olgierd Dziekoński z Kancelarii Prezydenta RP.
– Bardzo ważne jest to, że branża cementowa od prawie 18 lat docenia architektów. Dobrze byłoby, gdyby inne branże także doceniały architektów i architekturę, gdyż promowanie materiału budowlanego w najlepszych obiektach jest promowaniem architektury. A każda promocja architektury jest rzeczą wartościową i cenną, dlatego że przybliża zrozumienie faktu, iż piękno, użyteczność i trwałość są wartościami szczególnymi, zwłaszcza teraz, w naszych czasach, gdy właściwie nie wiadomo, co jest ważne, co jest dobre i gdy nie wiadomo, czy to, co robimy, pozostanie po nas na zawsze. Wierzę, że polski cement, a w szczególności architektura robiona z tego cementu będzie wartością trwałą i będzie świadczyła o nas w przyszłości – mówił minister Olgierd Dziekoński.
Według Andrzeja Ptaka, przewodniczącego Stowarzyszenia Producentów Cementu, beton jako produkt jest w środowisku architektów bardzo znany. – Podstawowa zaleta betonu, jego wytrzymałość, którą wykorzystujecie państwo do konstrukcji w swoich projektach, jest niepowtarzalna. Trochę z boku pozostaje drugi niepowtarzalny atut betonu – jego możliwości architektoniczne. Szczególnie w pierwszej fazie produkcji betonu, gdy jest w stanie płynnym, uważamy, że można wiele z niego wydobyć – mówił prezes Andrzej Ptak. – Gdy 18 lat temu spotkaliśmy się w SARP-ie, zastanawialiśmy, jaki tytuł nadać konkursowi, by ożywić beton w architekturze. Stąd nazwa konkursu Polski Cement w Architekturze. Cieszę się, że do konkursu przystępują nie tylko architekci o uznanej renomie, ale także koledzy z młodszego pokolenia. Dzięki waszemu zaangażowaniu Polska staje się piękniejsza.
Nagrodzonym i wyróżnionym gratulował prof. Jan Deja, dyrektor Biura Stowarzyszenia Producentów Cementu. – Chcę podziękować państwu za wszystkie zgłoszenia na konkurs. Wierzyć się nie chce, że to już od 18 lat pracujemy razem z kolejnymi prezesami SARP. Najpierw z prezesem Chwalibogiem, potem z prezesem Jurkowskim, z prezesem Grochulskim i wreszcie z prezesem Ścisło. Jestem głęboko przekonany, że współpraca ta układa się dla dobra polskiej architektury. To ważne, że wśród nominowanych, nagrodzonych i wyróżnionych dominują młodzi ludzie. Świadczy to o tym, że środowisko żyje, że akceptuje materiał, który proponujemy, a jak spojrzymy na zrealizowane obiekty, to są powody do dumy. Jestem przekonany, że za rok w grudniu będziemy także świętować dobrą architekturę – mówił prof. Jan Deja.
Według prezesa SARP Mariusza Ścisło, śladem producentów cementu i betonu już podążają producenci szkła i oświetlenia, ogłaszając konkursy „Szkło w architekturze” i „Światło w architekturze”.
NAGRODY
Stwierdzając bardzo wysoki poziom zgłoszonych do tegorocznego konkursu projektów oraz fakt, że wiele z nich zasługuje na wyróżnienie za jakość prezentowanych rozwiązań i twórcze użycie betonu, jury postanowiło przyznać dwie równorzędne nagrody:
Nagroda – DOM NAD MORZEM
Ultra Architects, Poznań
arch. Marcin Kościuch, arch. Tomasz Osięgłowski
WSPÓŁPRACA AUTORSKA: Łukasz Piszczałka, arch. Marta Perlik-Napierała
Inwestor: prywatny
Uzasadnienie: nagrodę przyznano za niezwykły i mocny wyraz architektoniczny budynku mieszkalnego, gdzie podstawowym materiałem ekspresji jest beton. Materiał ten został wykorzystany z wielką konsekwencją i świadomością celu, który architekt pragnął osiągnąć. W projekcie tym beton jest ciągle obecny, kreując wnętrza zarówno w zakresie samej konstrukcji budynku, jak też jego detalu. Należy zauważyć, że w tak dużej ilości tego materiału, budynek ciągle pozostaje ciepły i „domowy”. Ten prosty dom zachwyca swoją skromnością, konsekwencją, doskonałym kontaktem z otoczeniem i wyczuciem miejsca.
Projekt domu powstał w 2010 roku, a obiekt został oddany do użytku pod koniec 2012 roku.
– Dom stoi nad morzem, tuż za wydmami, około 50 metrów od plaży. Z okien domu widać morze. Ten dom powoli dojrzewał. To była bardzo fajna współpraca z inwestorem. Inwestorzy też do końca nie wiedzieli, jak ten dom ma wyglądać, jaki ma być duży. Największym problemem okazało się wykrycie wody podczas odwiertów na głębokości metra pod ziemią. Na pewnym odcinku natrafiliśmy także na słaby grunt. Przekopanie się niżej dawało możliwość stabilnego postawienia budynku. Te wszystkie czynniki zdecydowały o zastosowaniu betonu – mówił arch. Marcin Kościuch. – Integralną częścią naszego zespołu był nasz konstruktor Piotr Kusz, który przeliczał na bieżąco wszystko, co zaprojektowaliśmy. Postawienie obiektu zawdzięczamy z kolei Maciejowi Kuflowi, który był inżynierem i kierownikiem budowy. Jak zdecydowaliśmy się na beton, to potem stwierdziliśmy, że pobawimy się z projektem, tak by ta konstrukcja była fajna. Postanowiliśmy, że wyciśniemy z betonu wszystko, co możemy. Udało się. Inwestorzy cieszą się z efektu końcowego. Pokochali ten budynek.
Nagroda – LUBELSKI PARK
NAUKOWO-TECHNOLOGICZNY
Stelmach i Partnerzy Biuro Architektoniczne, Lublin
arch. Bolesław Stelmach
Współpraca:
arch. arch. Marek Zarzeczny, Rafał Szmigielski, Zbigniew Wypych
Inwestor: Marszałek Województwa Lubelskiego
Uzasadnienie: nagrodę przyznano za konsekwentne użycie betonu jako materiału pełnego wyrazu, pozwalającego na wciąż nowe jego plastyczne zastosowania oraz za doskonałe wkomponowanie kompleksu w otoczenie. Zespół Parku Naukowo-Technologicznego to przykład możliwości, jakie daje zastosowanie betonu, zarówno w kreowaniu wnętrz jak i budowaniu kompleksowej scenografii miejsca z użyciem betonu jako materiału wszechstronnego. Wszystkie decyzje projektowe i materiałowe doprowadziły w tym wypadku do powstania dzieła o wyjątkowej atmosferze i unikalnym klimacie miejsca.
Jak poinformował arch. Bolesław Stelmach, poszczególne części parku realizowali czterej wykonawcy. – Obiekt był realizowany przez 8 lat. Staramy się współpracować z różnymi wykonawcami. Wykonawcy składają oferty z jednym kryterium – cena. W związku z tym wymyślają różne chwyty, żeby wygrać przetarg, a potem zastanawiają się, jak wykonać obiekt. Np. zaniżają koszty dzierżawy szalunków, zaniżają koszt różnych elementów czy materiałów wchodzących w skład obiektu, ewidentnie zaniżając jakość. Potem przychodzą do inwestora i architekta mówiąc: to nie będzie to drewno, to nie będzie ten beton, to nie będą te szalunki. Nie możemy się obrazić na rzeczywistość. Nadzorujemy i realizujemy z pokorą, ratując to, co się da. Jak widać, koledzy architekci doceniają taką postawę. Celem jest stworzenie najbardziej humanitarnej przestrzeni, zgodnie z maksymą Marka Budzyńskiego: „Architektura jest to sztuka kształtowania przestrzeni dla podtrzymania życia”. I w tym zawiera się cała kwintesencja naszego sposobu działania – tłumaczył arch. Bolesław Stelmach.
WYRÓŻNIENIA
Przyznano jedno PIERWSZE WYRÓŻNIENIE:
Budynek Biurowy Infinite Dreams, Gliwice
Medusagroup, Bytom
arch. Przemo Łukasik, arch. Łukasz Zagała
Współpraca autorska: architekci Dawid Beil, Grzegorz Pietraszuk, Jarosław Przybyłka, Bartosz Komraus, Michał Sokołowski, Konrad Basan
Inwestor: Infinite Dreams Inc. Gliwice
Uzasadnienie: wyróżnienie przyznano za konsekwentne i bezkompromisowe zastosowanie technologii prefabrykatu betonowego do stworzenia spójnej przestrzennie kompozycji powtarzalnych elementów kreujących przemyślaną oraz logiczną współczesną formę budynku
biurowego i jego wnętrza.
– Cieszę się, że tak prosty budynek, o tak powściągliwej formie i bryle, został wyróżniony. Projektujemy także większe budynki biurowe. Ale każdy z nich cieszy, gdy zaczną w nim współgrać trzy elementy: pełna komunikacja pomiędzy architektem, inwestorem i wykonawcą. Budynek jest całkowicie prefabrykowany. A więc samo przygotowanie dokumentacji wymagało od nas kontaktu z firmą prefabrykującą i to było jednym z takich wyzwań – mówił arch. Przemo Łukasik. – Chcielibyśmy przywrócić w Polsce proces prefabrykacji i typizacji, który mógłby być pewnym rozwiązaniem w naszych biednych czasach. Prefabrykacja ma ogromny potencjał. Budynek biurowy Infinite Dreams to mały prosty obiekt, zrozumiały. Jest używany przez inwestora od 1,5 roku i to najważniejsze wyróżnienie niezależnie od nagrody, którą otrzymaliśmy.
W konkursie przyznano także dwa DRUGIE RÓWNORZĘDNE WYRÓŻNIENIA:
Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu. Centrum Sztuk Użytkowych
PAG Pracownia Architektury Głowacki, Tomasz Głowacki
arch. Tomasz Głowacki
Współpraca: arch. arch. Sylwester Duda, Agata Kaczmarek, Justyna Kleszcz, Michał Mrzewa, Katarzyna Rybczyńska, Paweł Steć, Agnieszka Śliwińska, Paweł Wróblewski, Piotr Zarzycki, Marek Woźniczka, Tomasz Grębski
Inwestor: Akademia Sztuk Pięknych we Wrocławiu
Uzasadnienie: wyróżnienie przyznano za bardzo dobre rozwiązanie strukturalne budynku, pozwalające na elastyczne i dowolne kształtowanie wnętrz na wzór „hal warsztatowych”.
Doceniono piękno surowej estetyki wnętrza, podkreślonej znakomicie wykonaną fakturą ścian z betonu architektonicznego, będącą neutralnym tłem dla powstającej we wnętrzach sztuki.
– W 2007 roku ASP ogłosiła konkurs, który wygraliśmy. W 2010 roku rozpoczęła się budowa, która zakończyła się w grudniu 2012 roku. Budynek, architektura, ekspresja wnętrz to beton. Pozostawione są ściany betonowe, słupy i stropy. Za to elewacja jest ze szkła. Tak więc w budynku mamy zestawienie szkła i betonu – mówił arch. Tomasz Głowacki. – ASP było wdzięcznym klientem. Beton nie był dla nich zaskoczeniem. Z kolei szkło wpuszcza naturalne światło do wnętrza, co dla artystów jest bardzo ważne. Docenili także to, że struktura żelbetowa pozwala na różne zmiany i dostosowanie wnętrza do procesu twórczego. Na parterze budynku mamy bardzo ciężkie technologie. Działa tam m.in. jedyna minihuta szkła w Europie. Są także piece ceramiczne. Żelbet genialnie to wszystko znosi. Dzięki elastycznej, żelbetowej strukturze, cała paleta rzemiosła ma tam swoje miejsce.
Wyróżnienie – Rewitalizacja Śródmieścia Kielc
– Przebudowa Obiektów Powięziennych
Pracownia Projektowa Regina Kozakiewicz-Opałka
arch. Regina Kozakiewicz-Opałka
Współpraca: arch. arch. Jacek Nowakowski, Grzegorz Zarzycki
Wnętrza: arch. Dorota Nowakowska
Inwestor: Dom Środowisk Twórczych „Pałac Tomasza Zielińskiego”, Kielce
Uzasadnienie: w realizacji tej beton, „kamień współczesności”, emanuje zadziwiającym ciepłem. Stanowi w swej prostocie idealne tło dla historii. Nawiązuje z nią dialog i nie usiłuje nad nią dominować, mimo że tworzy formy nowoczesne, piękne i wyraziste. Architektura nowych obiektów wyraża szacunek dla tradycji, powagą a jednocześnie kameralnością wpisując się doskonale w skalę istniejącej zabudowy.
NAGRODĘ SPECJALNĄ Stowarzyszenia Producentów Betonu Towarowego w Polsce otrzymał Lubelski Park Naukowo-Technologiczny. Nagrodę wręczał dr inż. Maciej Gruszczyński, dyrektor biura Stowarzyszenia Producentów Betonu Towarowego w Polsce.
Podczas tej samej uroczystości wręczono Nagrodę Honorową SARP 2013. Otrzymali ją architekci z trójmiejskiej pracowni Arch Deco – Zbigniew Reszka i Michał Baryżewski. Obaj panowie byli już laureatami wcześniejszej edycji konkursu Polski Cement w Architekturze. Gratulujemy!
Piotr Piestrzyński
Galeria Zdjęć
