Zapis betonowej formy

XIV Edycja Dorocznego Ogólnopolskiego Konkursu – Architektura Betonowa 2013.

Beton jako materia nie istnieje samodzielnie. Frank Lloyd Wright uważał, że beton to „kamień stworzony w formie”, a ta będąca tożsamą z formą szalunku jest nadrzędnie obraną ideą w umyśle twórcy i nadaje sens estetyczny i techniczny architekturze.1 Beton zatem istnieje wraz z myślą, która ujawnia nam się jako forma. Forma ta jest odpowiednikiem idei, lecz nie jako osobny byt, lecz jako coś nadające kształt i postać fizycznej materii architektury.

Tożsamą relację odnajdujemy w architekturze budowanej za pomocą betonu – przeobrażenie idei w materię jest równoznaczne z przełożeniem na zapis przestrzeni i jej figuracji. Jednak począwszy od „niematerialnego” szkicu koncepcyjnego, następnie poprzez perspektywę i wizualizację – obraz intencjonalny, następnie poprzez koncepcyjny model-makietę, aż po projekt budowlany, za pomocą którego architekt wzniesie budynek – architektura polega na estetyce i właściwościach tworzywa. Forma jako ukształtowana materia jest pochodną idei, bez której materia staje się zjawiskiem bez żadnych właściwości. Umysł twórczy w procesie jednoczenia tworzywa z niematerialną ideą powoduje nadanie tej relacji wymiaru estetycznego i dostrzeżenia w niej klarownej jedności architektonicznej. Owa specyficzna współzależność w zapisie idei i w zapisie materii wydaje się być prezentacją napięcia pomiędzy betonowym tworzywem a wymogami intencji, starającymi się wydobyć możliwości z materii w celu idealnego samookreślenia. Początkiem architektury jest zatem – zapis myśli; końcem jej natomiast – zapis materii.

Zwycięzcy konkursu Architektura Betonowa 2013 (od lewej): Mikołaj Cieżkowicz, Mateusz Dudek, Paweł Fiedczak

Oczywiście, natura obrazu jest czymś innym niż natura budynku. Obraz jest zdolny jedynie odtworzyć pewien model architektury, który może utracić tożsamość w dziele trójwymiarowym i fizycznym, zawartym pomiędzy ścianami, stropem i podłogą realnej konstrukcji. Obraz architektury dla twórcy wydaje się być podporządkowany z jednej strony potrzebom ekspresji wyrażania, lub emocji twórcy, woli skomunikowania się z widzem lub po prostu ukazania poetyki świata architektury. Klasyfikacja tych obrazów, choć bogata i wielokierunkowa w odczycie, jest tak naprawdę dwuwątkowa – po pierwsze ma prezentować wybraną ideę architektoniczną (poprzez swobodną interpretację), po drugie – jest fizycznym nośnikiem zamierzeń materialnych architekta – a zatem jest zapisem pierwszej materii przetworzonej na fizyczność dzieła architektury.2 Wszelaki obraz betonowej „architektury rysowanej” wydaje się zatem punktem odniesienia dla uporządkowania jakiegoś rzeczywistego odniesienia (wzorca), które na drodze przybliżenia – od koncepcji (zarysu) do projektu budowlanego (obiektu materialnego) – uzyskuje odpowiedni stopień w zawieraniu informacji zbliżającym lub próbującym się zbliżyć do istoty widzenia architektury przez twórcę.

Dlatego w rozległej Przestrzeni Zapisanej Idei Architektury – pomiędzy światem Przestrzeni Lapidarnej a Przestrzenią Realistyczną, a także pomiędzy Przestrzenią Przejrzystą i Przestrzenią Rozbitą Architektury, istnieje miejsce na Przestrzeń Wyobrażonej Materii Architektury Betonowej, realnej lub absolutnej, które poprzez przeobrażenie twórcy staje się „rzeczą gotową do realizacji”. Rysunkowe modelowanie materii zgodnie z tym jest kolejnym aktem przetwarzania poprzez obraz, czasami słowo, abstrakcyjnego pojęcia w rzecz określającą realną naturę budulca.

W dniu 14 października 2013 roku odbyły się obrady Jury XIV Edycji Konkursu – Architektura Betonowa 2013 – Akademicka Nagroda za najlepszą pracę dyplomową roku w składzie: przewodniczący jury: prof. dr hab. inż. arch. Jacek Gyurkovich, dziekan Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej, sędzia referent: prof. dr hab. inż. arch. Stefan Wrona, dziekan Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej; członkowie jury: prof. dr hab. inż. arch. Elżbieta Trocka-Leszczyńska, dziekan Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej, prof. dr hab. inż. arch. Maria Misiągiewicz, komisarz konkursu oraz dyrektor ds. marketingu inż. Zbigniew Pilch.

Stwierdzono, że na konkurs nadesłano 18 prac dyplomowych z siedmiu wydziałów architektury. Wszystkie prace zostały zakwalifikowane do konkursu. Z Wydziału Architektury Politechniki Białostockiej – 4 prace, Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej – 2 prace, Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej – 2 prace, Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej – 2 prace, Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej – 4 prace, Wydziału Budownictwa i Architektury Politechniki Lubelskiej – 3 prace, Wydziału Architektury Politechniki Poznańskiej – 1 praca. Jury nominowało do nagrody 10 projektów. Z projektów nominowanych przyznano dla autorów i promotorów prac trzy równorzędne nagrody oraz trzy wyróżnienia.

Pośród nominowanych prac jury wybrało prace wyróżnione:

– Praca nr 3. Autor: arch. Oskar Ciuryła, tytuł pracy: Koncepcja Strefy Zero w Nowym Jorku. Projekt filharmonii oraz restauracji; promotor: dr inż. arch. Jan Wrana, Wydział Budownictwa i Architektury Politechniki Lubelskiej

– Praca nr 15. Autor: arch. Aleksandra Rozwadowska, tytuł pracy: Krakowskie Muzeum Techniki; promotor: prof. dr hab. inż. arch. Dariusz Kozłowski, Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej (fot. 4)

4

– Praca nr 18. Autor: arch. Grzegorz Moskała, tytuł pracy: Przestrzeń innowacji. Park Naukowo-Technologiczny w Opolu, promotor: dr inż. arch. Jerzy Grochulski, Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej.

Z nominowanych prac jury wybrało prace nagrodzone:

– Praca nr 6. Autor: arch. Paweł Fiedczak, tytuł pracy: Muzeum Motoryzacji w Białymstoku; promotor: dr inż. arch. Wojciech Niebrzydowski, Wydział Architektury Politechniki Białostockiej (fot. 1)

1

– Praca nr 10. Autor: arch. Mikołaj Cieżkowicz, tytuł pracy: Dom Spokojnej Starości nad rzeką Ślęzą we Wrocławiu; promotor: dr inż. arch. Joanna Jabłońska, Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej (fot. 2)

2

– Praca nr 16. Autor: arch. Mateusz Dudek, tytuł pracy: Świątynia w Krakowie, promotor: prof. dr hab. inż. arch. Dariusz Kozłowski, Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej (fot. 3).

3

W dniu 14 października 2013 roku odbyło się ogłoszenie wyników konkursu oraz otwarcie wystawy pokonkursowej. Uroczystość zaszczycili swoją obecnością Jego Magnificencja Rektor prof. dr hab. inż. arch. Kazimierz Furtak, prorektor Politechniki Krakowskiej ds. ogólnych prof. dr hab. inż. Andrzej Białkiewicz, dziekan Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej prof. dr hab. inż. arch. Jacek Gyurkovich oraz prodziekani krakowskiego Wydziału Architektury prof. dr inż. arch. Kazimierz Kuśnierz, dr inż. arch. Rafał Zawisza. Wydziały architektury reprezentowali profesorowie i studenci, a Stowarzyszenie Producentów Cementu – mgr inż. Zbigniew Pilch. Obecni byli także przedstawiciele Stowarzyszenia Architektów Polskich, Izby Architektów i mediów.

W czasie uroczystości prowadzący dziekan Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej prof. dr hab. inż. arch. Jacek Gyurkovich wraz z komisarzem Marią Misiągiewicz i dyrektorem Zbigniewem Pilchem wręczyli nagrodzonym laureatom: statuetki Architektura Betonowa 2013 autorstwa prof. Dariusza Kozłowskiego, dyplomy, pamiątkowe publikacje wydawnictwa SPC, nagrody pieniężne: 4000 zł (brutto) dla autora każdej z nagrodzonych prac; 1200 zł (brutto) dla promotora każdej z nagrodzonych prac oraz 1200 zł (brutto) dla autora każdej z wyróżnionych prac.

Na zakończenie uroczystości organizatorzy konkursu zainaugurowali XV Edycję Konkursu Architektura Betonowa 2014 i zaprosiła wszystkich do przyszłorocznego uczestnictwa.

dr inż. arch. Marcin Charciarek

sekretarz Konkursu Architektura Betonowa 2013

Przypisy

1 P. Saalminen, Piękno betonu, [w:] I Biennale Architektury Kraków 1985, Kraków 1985, s.111.

2 J. J. Wunenburger, Filozofia obrazów, Gdańsk 2011, s. 86.