Konkurs Polski Cement w Architekturze / 2011
Po raz piętnasty nagrodziliśmy najlepsze realizacje z betonu
– To najbardziej betonowy budynek ze wszystkich, jakie dotychczas zaprojektowaliśmy – tak mówi o budynku administracyjno-biurowym Sejmu RP architekt Bolesław Stelmach. Właśnie za ten projekt biuro architektoniczne Stelmach i Partnerzy, a także Pysall.Ruge Architekten i Bartłomiej Kisielewski – autorzy projektu Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie – otrzymali dwie równorzędne nagrody w XV edycji Konkursu Polski Cement w Architekturze. Jury konkursu przyznało także trzy wyróżnienia i nagrodę specjalną.
17 grudnia 2011 roku w siedzibie Stowarzyszenia Architektów Polskich w Warszawie odbyło się rozstrzygnięcie XV edycji Konkursu „Polski Cement w Architekturze”. Konkurs jest organizowany od 1997 roku przez Stowarzyszenie Producentów Cementu oraz Stowarzyszenie Architektów Polskich.
Konkurs służy codziennym użytkownikom przestrzeni
– Chciałbym pogratulować laureatom, a wszystkim architektom podziękować za długoletnią współpracę, za to, że angażują beton do swojej twórczej pracy. To dla nas duża satysfakcja, że co roku możemy oceniać i nagradzać najlepsze realizacje z użyciem technologii betonowej – mówił Andrzej Ptak, wiceprzewodniczący Stowarzyszenia Producentów Cementu.
Celem konkursu „Polski Cement w Architekturze” jest pokazanie możliwości twórczego użycia technologii betonowej w budownictwie. W konkursie architekci otrzymują nagrody pieniężne, dyplomy i pamiątkowe statuetki – Gruszki. Dyplomy z gratulacjami otrzymują również inwestorzy nagrodzonych i zrealizowanych obiektów.
– Dzięki konkursowi stało się możliwe, aby obiekty betonowe odzyskiwały należną im pozycję w przestrzeni naszych miast. Dzisiejsza jubileuszowa XV edycja to wspólny sukces osób stojących za tym cyklicznym wydarzeniem, sukces, który służy codziennym użytkownikom przestrzeni – powiedział Jerzy Grochulski, prezes Stowarzyszenia Architektów Polskich.
Jury XV edycji konkursu pracowało w następującym składzie: arch. Krzysztof Bojanowski (sędzia SARP, przewodniczący sądu, wiceprezes SARP), prof. Jan Deja (sędzia, Stowarzyszenie Producentów Cementu), arch. Jacek Lenart (sędzia SARP, przewodniczący ZKSK), arch. Zbigniew Reszka (sędzia SARP Wybrzeże, wiceprezes SARP).
Pula nagród w konkursie sięgała 40 tysięcy złotych. Jury przyznało dwie równorzędne nagrody główne – po 10 tys. zł każda oraz trzy wyróżnienia po 5 tys. zł i nagrodę specjalną ufundowaną przez Stowarzyszenie Producentów Betonu Towarowego w Polsce – 5 tys. zł.
Efekt pomyłki
Jury przyznało w tym roku dwie nagrody główne. Pierwszą otrzymali Pysall.Ruge Architekten oraz Bartłomiej Kisielewski za nowy budynek główny Lotnictwa Polskiego w Krakowie. Nagrodę przyznano „za intrygującą formę obiektu dobrze oddającą jego funkcję i relacje z lotnictwem, za twórcze użycie betonu jako podstawowego tworzywa, manifestującego jego zaawansowane technologicznie zalety i możliwości formowania” – czytamy w uzasadnieniu jury. Muzeum Lotnictwa i jego autorów już prezentowaliśmy na łamach kwartalnika.
Z kolei Stelmach i Partnerzy Biuro Architektoniczne Sp. z o.o. nagrodzono za projekt budynku administracyjno-biurowego Sejmu w Warszawie. Uzasadnienie: za twórcze podejście w kształtowaniu monumentalnych wnętrz obiektu Sejmu RP, za wrażliwe i kunsztowne użycie techniki formowania betonu pozwalające odkryć nowe obszary jego stosowania.
Zdaniem architekta Bolesława Stelmacha, nagrodzony obiekt jest cały betonowy, ale bardzo trudno go zauważyć, gdyż 7/8 budynku jest pod ziemią. Na zewnątrz wystaje mały pawilon wejściowy. Są w nim schody i windy. Kondygnacja użytkowa, gdzie znajdują się pomieszczenia administracyjne, to poziom minus jeden, doświetlony przez patio, otoczony ogrodem. – W tym patio mamy ściany szczelinowe, obrabiane ręcznie, które wyglądają jak skała. To najbardziej betonowy budynek ze wszystkich, jakie dotychczas zaprojektowaliśmy. Obok betonu jest tam tylko szkło i stal, która jest konstrukcyjną strukturą tej części pawilonu. Ten budynek jest dość skomplikowany technologicznie. Tam mieści się poczta, magazyny, parking podziemny. Beton został wykorzystany jako ostateczny materiał licowy. Tekstura była obrabiana w różny sposób. Obróbki, które widać na ilustracjach, powstały poprzez obrabianie pomyłek wykonawcy. Wykonawca nie zrobił betonu architektonicznego tak jak trzeba. Nadlewki, zacieki, różnice kolorystyczne czy nieprawidłowo wykonane szalunki – konsekwencje tych wszystkich błędów trzeba było obrobić i ujednolicić. Połączenie współczesnej technologii z obróbką ręczną doprowadziło do nadania betonowi rysu rzemieślniczego. Ten beton był młotkowany przez ośmiu ludzi pod moim kierownictwem. Powstały różne gradacje tego nakłuwania. Bardzo się to spodobało, choć tak naprawdę jest to efekt pomyłki wykonawcy – dodał Stelmach.
Trzy wyróżnienia i nagroda specjalna
1. Za fabrykę Industrie Maurizio Peruzzo Comfort Sp. z .o. w Świdnicy dla Biura Projektów Lewicki Łatak. Uzasadnienie: za twórczą próbę użycia koloru jako środka humanizacji środowiska przemysłowego oraz trudnego zestawienia tworzyw, jakimi są prefabrykaty betonowe, które pragmatycznie w swych różnych odmianach zastosowano w realizacji całej hali.
2. Za Miejską Bibliotekę Publiczną w Opolu dla Architop Andrzej Zatwarnicki. Uzasadnienie: za staranne zaprojektowanie obiektu biblioteki miejskiej, powściągliwość i elegancję w zestawianiu różnych materiałów, a zwłaszcza umiejętność uzyskania szlachetnych efektów na powierzchniach betonowych.
3. Za dom jednorodzinny na warszawskim Wilanowie dla Jems Architekci. Uzasadnienie: za piękną architekturę jednorodzinnego domu mieszkalnego, w którym płaszczyzny betonowe pozostają w idealnej harmonii z innymi zastosowanymi materiałami, tworząc eleganckie i współczesne przestrzenie, przyjazne mieszkańcom domu.
Nagrodę specjalną za użycie betonu towarowego za osiedle Książęce w Katowicach, ul. Piotrowicka/Książęca, otrzymali Air Jurkowscy Architekci. Uzasadnienie: za udaną próbę stworzenia zespołu mieszkaniowego świetnie nawiązującego do dorobku lokalnej kultury materialnej, za świadome użycie technologii betonowej jako podstawowego tworzywa w realizacji jego „plastyki”, formy architektonicznej o zróżnicowanych wymaganiach funkcjonalnych i gabarytach.
Nowoczesny obiekt na starym mieście
Andrzej Zatwarnicki z pracowni Architop Andrzej Zatwarnicki odbierał wyróżnienie za projekt Miejskiej Biblioteki Publicznej w Opolu razem z żoną Małgorzatą, która była współautorką projektu.
– Najtrudniejsze w całym zadaniu było przełamanie stereotypów wykonawców. Każda rzecz, z którą nie mieli dotychczas do czynienia, była dla nich niewykonalna. Przekonanie ich do tego, że pewne rzeczy da się zrobić, by osiągnąć efekt końcowy, jest trudne i bolesne – tłumaczy Andrzej Zatwarnicki. – Najcenniejszą rzeczą jest to, że udało się wprowadzić w stare miasto obiekt o nowoczesnej architekturze. Budynek jest świeży i pasuje do starego miasta. To obiekt otwarty dla wszystkich. Ostatnio biblioteka dała się poznać jako miejsce spotkań pracodawców z kandydatami do pracy. Najfajniejsze jest to, że każdy odnajduje tam swoje miejsce.
Beton szlachetny i luksusowy
Architekt Marcin Sadowski z pracowni JEMS Architekci, nagrodzonej za projekt domu na warszawskim Wilanowie, przyznaje, że beton jest chętnie wybierany przez inwestorów do budowy domów.
– Dla tych, którzy chcą, by ich dom był zindywidualizowany, beton nie jest materiałem, który kojarzy się źle albo jest wyłącznie materiałem konstrukcyjnym, który trzeba zakryć. Ludzie dostrzegają, że beton ma szerokie zastosowanie i staje się materiałem bardzo szlachetnym, w pewnym sensie luksusowym. Jest bardzo wiele realizacji, gdzie beton jest wszechobecny w środku i na zewnątrz. Czasami ten beton wygląda jak bardzo szlachetny kamień – mówi Marcin Sadowski. – Ten dom na Wilanowie jest zamieszkały od roku, a inwestor jest bardzo z niego zadowolony. Wnętrze jest wykonane z betonu, który ma bardzo różne faktury. Sufity wykonano z szalunków z desek nieheblowanych, ściany z kolei wylano w szalunkach ze sklejki. Raz beton jest gładki, a raz szorstki. Raz ma fakturę drewna, a raz jest monolitycznym kamieniem. W zestawieniu z wyposażeniem domu: z szafami, z meblami, które są bardzo kolorowe i są dopełnieniem – beton tworzy świetne ramy do budowania przestrzeni mieszkalnej.
Piotr Piestrzyński
Galeria Zdjęć
