Surowość betonu jest prawdą, monumentalność – godnością, a trwałość – obietnicą

„Beton w Michniowie nie jest neutralnym materiałem. Staje się metaforą pamięci zbiorowej, ciężarem historii, ale i fundamentem przyszłości. Jego surowość jest prawdą, monumentalność – godnością, a trwałość – obietnicą, że pamięć o tragedii nie zostanie zatarta” – czytamy w uzasadnieniu jury. Za projekt Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie pracownia architektoniczna Nizio Design International otrzymała pierwszą nagrodę XXIX edycji konkursu Polski Cement w Architekturze. Wyniki konkursu na najlepszą realizację z wykorzystaniem technologii betonowej oddaną do użytku do końca 2024 r. ogłoszono 12 grudnia 2025 r. podczas wieczoru nagród SARP.

Konkurs Polski Cement w Architekturze jest organizowany od 1997 roku przez Stowarzyszenie Producentów Cementu i Stowarzyszenie Architektów Polskich. Tegoroczna – XXIX edycja konkursu – została rozstrzygnięta 12 grudnia 2025 r. Pula nagród dla autorów projektów najciekawszych realizacji z wykorzystaniem technologii betonowej wyniosła 55 tysięcy złotych.

Na konkurs zgłoszono 50 projektów w 8 kategoriach, które zostały zrealizowane do końca 2024 roku. Oceniał je Sąd Konkursowy w składzie:

• Przewodniczący Sądu – arch. Marek Chrobak
• Przedstawicielka Rady Prezesów SARP – arch. Katarzyna Wiosna-Osóbka
• Laureat ubiegłorocznej edycji Konkursu „Polski Cement w Architekturze” – arch. Paweł Wolanin, WXCA
• Architekt członek Kolegium Sędziów Konkursowych SARP, powołany przez ZG SARP – arch. Marcin Brataniec
• przedstawiciel Stowarzyszenia Producentów Cementu – Zbigniew Pilch

Sekretarz konkursu – Agnieszka Lewandowska

W wyniku obrad Jury postanowiło nominować do finału 19 projektów, a następnie nagrodzić i wyróżnić 7 z nich.

I NAGRODA w wysokości 20 tysięcy zł – Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie

PRACOWNIA: Nizio Design International
AUTORZY: Mirosław Nizio, Bartłomiej Terlikowski
INWESTOR: Muzeum Wsi Kieleckiej
WYKONAWCA: ANNA-BUD sp. z o. o.

Uzasadnienie: Monolityczna bryła, pozbawiona tradycyjnych warstw, jawi się jako symbol niepodzielnej całości doświadczenia – życia i śmierci, budowania i niszczenia. Faktura betonu, odciskająca pamięć drewna, jest świadomym gestem: przywołaniem utraconej codzienności, której ślady trwają w materii, tak jak wspomnienia trwają w ludzkiej świadomości. Patyna, która z czasem pokrywa powierzchnie, jest świadkiem czasu i przypomnieniem o przemijaniu. Beton w Michniowie nie jest neutralnym materiałem. Staje się metaforą pamięci zbiorowej, ciężarem historii, ale i fundamentem przyszłości. Jego surowość jest prawdą, monumentalność – godnością, a trwałość – obietnicą, że pamięć o tragedii nie zostanie zatarta. Architektura z betonu może być nie tylko konstrukcją, lecz także traktatem zapisanym w materii.

II NAGRODA  w wysokości 10 tysięcy zł – biurowiec na Nowych Żernikach – WUWA Point

PRACOWNIA: Maćków Pracownia Projektowa
AUTORZY: Zbigniew Maćków, Zuzanna Wojtasiak, Paweł Szyport, Zuzanna Warchałowska, Maria Wawer, Joanna Woldan; współpraca: Arkadiusz Kiernicki, Anna Rottau, Marcin Tobiasz
INWESTOR: Investment M
WYKONAWCA: Adamietz
ZDJĘCIA: Maciej Lulko

Uzasadnienie: Nagrodę przyznano za realizację obiektu, który dowodzi, że za pomocą minimalnej ilości znaków można jasno odpowiedzieć na zadane pytanie. Najprostsze elementy – belka, słup, płyta – powiązane przez rytm, tworzą formę jednocześnie prostą i złożoną. Tak powstała struktura zyskuje elastyczność i trwałość, staje ponad użytecznością i czasem.

CZTERY WYRÓŻNIENIA w wysokości 5 tysięcy zł każde:

Wyróżnienie – Szkoła podstawowa i przedszkole przy ul. Świderskiej w Warszawie

PRACOWNIA: Bujnowski Architekci
AUTORZY: Piotr Bujnowski, Katarzyna Magdzik, Krzysztof Makowski, Martyna Rowicka-Michałowska, Piotr Gajdak, Weronika Wrzosek, Dominika Dydyszko, Karina Jędrak-Kościesza
ARCHITEKTURA KRAJOBRAZU: Toposcape, Magdalena Wnęk, Justyna Dziedziejko
INWESTOR: Miasto Stołeczne Warszawa, Urząd Dzielnicy Białołęka
WYKONAWCA: Konsorcjum firm: Wodpol – PBO Śląsk – Coexio
ZDJĘCIA: Juliusz Sokołowski

Uzasadnienie: Zastosowanie cegły betonowej na elewacjach nawiązuje do tradycji warszawskich budynków publicznych. Materiał, zwykle kojarzony z ciężarem i trwałością, tutaj staje się pomostem między historią a teraźniejszością, wpisując nową szkołę w ciągłość miejskiej tkanki. Monolityczna konstrukcja żelbetowa, spajająca różne funkcje i przestrzenie, symbolizuje jedność i siłę wspólnoty uczniów, nauczycieli i mieszkańców. Tak jak beton łączy kruszywo w jedną całość, tak szkoła scala różne pokolenia i doświadczenia w przestrzeni edukacji. Barwione w masie elementy, prefabrykaty z indywidualnym oznaczeniem szkoły czy amfiteatr wejściowy pokazują, że materiał może być jednocześnie funkcjonalny i symboliczny. Beton staje się tu językiem codzienności, w którym zapisano rytuały nauki, spotkania i zabawy. Jego surowość i prostota są świadomym wyborem, podkreślającym trwałość wartości edukacji i wspólnoty.

Oprócz architekta Piotra Bujnowskiego dyplomy i gratulacje otrzymali także przedstawiciele inwestora. W imieniu Miasta Stołecznego Warszawa gratulacje odbierała zastępca prezydenta Renata Kaznowska, a w imieniu Urzędu Dzielnicy Białołęka – zastępca burmistrza Jan Mackiewicz.

Wyróżnienie – Baltic Park Loft

PRACOWNIA: Zdrojowa Invest
AUTORZY: Marek Wojda, Anna Zbieranek, Łukasz Pisarek
INWESTOR: ZDROJOWA INVEST Projekt 9 sp. z o. o.
WYKONAWCA: ZDROJOWA CONSTRUCTION sp. z o. o.
ZDJĘCIA: Mood Authors

Uzasadnienie: Projekt Baltic Park Loft zasługuje na wyróżnienie za wyjątkowe połączenie ekspresji cementu i betonu z lekkością oraz elegancją nowoczesnej architektury nadmorskiej. Autorzy umiejętnie wykorzystali potencjał materiału, podkreślając jego naturalną fakturę i trwałość. Poprzez lekkość i delikatność konstrukcji, świetne użycie zabiegu odwrócenia formy słupów konstrukcyjnych podkreślona została elegancka klasyczna forma budynku, która harmonijnie wpisuje się w kontekst przestrzenny i krajobrazowy wybrzeża. Obiekt ten stanowi przykład zrównoważonego podejścia do projektowania, w którym surowość cementu staje się nośnikiem niesamowitej estetyki, elegancji, funkcjonalności oraz trwałych wartości architektonicznych. Doceniliśmy wyjątkowy kunszt projektowy w podejściu do architektury mieszkaniowej.

Wyróżnienie – Dom Biały

PRACOWNIA: UCEES
AUTORZY: Marek Szpinda, Piotr Uherek
WSPÓŁPRACA AUTORSKA: Gabriela Doroż
PROJEKT WNĘTRZ: Angelika Pasiut
WYKONAWCA FASADY: KROE Sp. z o. o.
ZDJĘCIA: Paweł Ulatowski

Uzasadnienie: Jednolity wyraz architektoniczny uformowany z cienkościennych płyt GRC z białego cementu, jawi się jako monolit, rzeźbiarska figura pozbawiona ornamentu. To architektura, która operuje czystą formą i fakturą, redukując zbędne elementy, aby wydobyć esencję przestrzeni. Precyzja detalu fasady jest świadomym gestem, niczym cięcie dłuta w kamieniu. Ekologia i innowacja przez zastosowanie cementu o właściwościach antysmogowych, kruszywa z rozbiórki oraz systemów energooszczędnych nadaje betonowi nową tożsamość – staje się materiałem, który nie tylko buduje, lecz także oczyszcza i wspiera życie. Dom Biały jest dowodem, że beton może być jednocześnie konstrukcją, estetyką i ideą – organizować przestrzeń, tworzyć rzeźbiarską formę i wcielać zasady zrównoważonego rozwoju.

Wyróżnienie – Dom Studenta nr 7, Uniwersytet Warszawski

PRACOWNIA: Projekt Praga
AUTORZY: Karolina Tunajek, Marcin Garbacki, Patrycja Arasim, Agata Bonisławska, Bartek Dudziński, Damian Kasperowicz, Katarzyna Krokos, Malwina Mąka, Joanna Ryżko, Kinga Rzeplińska, Zuzanna Sprogis, Zofia Stachura, Michał Sztolcman, Jacek Wochowski
INWESTOR: Uniwersytet Warszawski
WYKONAWCA: MOTA Engil CE
ZDJĘCIA: Nate Cook, ONI Studio

Uzasadnienie: Wyróżnienie przyznano za wirtuozerskie wręcz operowanie betonem w architekturze, który w obiekcie akademika występuje w wielu formach i barwach składających się na bogactwo wizualne i doznania estetyczne. Na zewnątrz, w podcieniu oraz na siedziskach, szlifowane powierzchnie prefabrykatów odsłaniają kruszywo betonu barwionego w masie. We wnętrzach, surowość barwionych, betonowych płaszczyzn została przełamana elementami identyfikacji wizualnej oraz skomponowana z lastryko tworzącym na posadzce dynamiczne ornamenty. Każdy z czterech dziedzińców tematycznych otaczających budynek posiada elementy architektoniczne wykonane z betonu o ceglasto-czerwonym kolorze, w tym harmonijkowe zadaszenia świadczące o wciąż żywej estetyce modernizmu.

Z betonem wspaniale współgrają elementy małej architektury i wnętrz wykonane z malowanej na czerwony kolor stali.

NAGRODA SPECJALNA w wysokości 5 tysięcy zł ufundowana przez Stowarzyszenie Producentów Betonu Towarowego – Nowa siedziba Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie

AUTOR: Thomas Phifer and Partners
WSPÓŁPRACA: APA Wojciechowski
INWESTOR: Miasto stołeczne Warszawa
WYKONAWCA: WARBUD SA
ZDJĘCIA: Materiały prasowe Muzeum

Uzasadnienie: Nagrodę specjalną przyznano za żelazną konsekwencję projektantów i doskonały kunszt wykonawcy, niezbędne do stworzenia Muzeum zdefiniowanego przez biały beton architektoniczny. Jest on absolutnie dominującym materiałem, zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz stanowiąc jednocześnie konstrukcję budynku. Skomplikowane technologicznie, wiszące ściany fasadowe z betonu wykonywanego na budowie dzielą bryłę, wprowadzają uskoki, otwarcia i kadrują widoki, a precyzyjnie wykonane, gładkie powierzchnie subtelnie współgrają ze światłem nadając eleganckiej bryle eteryczności na tle miejskiego krajobrazu.

We wnętrzach, surowość wyeksponowanych ścian i stropów obecna w kolejnych salach stanowi tło dla prezentowanych dzieł sztuki. Zlokalizowane w centrum, imponujące, wijące się ku świetlikowi schody wspaniale przełamują prostokreślność wnętrz. Biały beton jest tutaj wszystkim – jest odpowiedzialny za strukturę, za estetykę, za klimat, za światło, jest zarówno głównym aktorem jak i tłem, on po prostu jest tym Muzeum.

Nagrodę specjalną w imieniu fundatora wręczała Anna Kornecka, wiceprezes Stowarzyszenia Producentów Betonu Towarowego.

ZA ROK JUBILEUSZOWA – XXX EDYCJA KONKURSU

Na XXIX edycję konkursu Polski Cement w Architekturze zgłoszono 50 projektów, a do finału nominowano 19 z nich. Były to obiekty, które zostały zrealizowane do końca 2024 r. w: Bydgoszczy, Gdańsku, Kielcach, Krakowie, Krynicy Zdroju, Poznaniu, Świnoujściu, Warszawie, Wrocławiu, w województwie opolskim, pomorskim i świętokrzyskim. Autorom tych projektów należą się również ogromne gratulacje!

Jednym z 19 obiektów nominowanych do finału był Ogród Polskiego Radia Kielce. Projekt powstał w pracowni Gdak Studio. Architekci Ewelina i Michał Gdak zostali docenieni przez jurorów „za realizację, która posługując się skromnymi środkami pozwala stworzyć miejsce, które pierwszeństwo oddaje miejskiej przyrodzie”. Projekt ogrodu jest przykładem przemyślanej interwencji architektoniczno-krajobrazowej, w której beton, materiał o pozornie surowym charakterze, stał się narzędziem budowania przyjaznej, otwartej i estetycznej przestrzeni publicznej. Ogród znajdujący się na terenie rozgłośni zlokalizowanej w centrum Kielc łączy w sobie funkcje wypoczynkowe, reprezentacyjne i kulturalne.

Prof. Jan Deja, dyrektor wykonawczy Stowarzyszenia Producentów Cementu zapowiedział kolejną, jubileuszową XXX edycję konkursu Polski Cement w Architekturze, która zostanie rozstrzygnięta w grudniu 2026 roku.

– Od 29 lat grudzień kojarzy mi się nie tylko ze Świętami Bożego Narodzenia, ale także ze świętem architektury. My tak naprawdę nagradzamy was za odkrywanie istoty architektury, w której centrum bez wątpienia jest człowiek. Pracujcie intensywnie i zgłaszajcie swoje realizacje do kolejnej edycji konkursu – zakończył Zbigniew Pilch, dyrektor marketingu i public affairs SPC.

Podczas gali wręczenia nagród zaprezentowano publikację pt. „Detale architektury betonowej 3” autorstwa prof. Marcina Charciarka z Politechniki Krakowskiej. Publikacja wydana przez Stowarzyszenie Producentów Cementu została dofinansowana przez firmę PERI Polska. W prezentacji albumu wziął udział Michał Wrzosek, prezes PERI Polska.

Honorową Nagrodę SARP 2025 otrzymali architekci: Marek Kozień, Magdalena Kozień-Woźniak i Katarzyna Kozień-Kornecka. Pracownia Kozień Architekci, którą tworzą, była m.in. autorem projektu Centrum Obsługi Odwiedzających Państwowego Muzeum Auschwitz – Birkenau w Oświęcimiu, za które otrzymali wyróżnienie w XXVIII edycji konkursu Polski Cement w Architekturze. Gratulujemy!