Życie i pamięć zapisane w warstwach betonu

Pracownia Bujnowski Architekci zdobyła pierwszą nagrodę XXVII edycji konkursu Polski Cement w Architekturze za projekt Izby Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy. „Pierwsza Nagroda została przyznana za konsekwentne, umiejętne i z pełną świadomością zastosowanie technologii wylewanego warstwowo betonu. Alegoria idei wielowarstwowości życia i pamięci odzwierciedlona w strukturze i formie architektonicznej tworzy niespotykany mezalians Pamięci i Architektury” – czytamy w uzasadnieniu Jury. 8 grudnia 2023 r. poznaliśmy laureatów konkursu na najlepszą realizację z użyciem technologii żelbetowej wykonaną i przekazaną do użytku przed końcem 2022 r. Poniżej relacja z piątkowej Gali Architektury.

Konkurs Polski Cement w Architekturze organizowany jest od 1997 roku przez Stowarzyszenie Architektów Polskich oraz Stowarzyszenie Producentów Cementu. W XXVII edycji konkursu „Polski Cement w Architekturze” oceniano najlepszą realizację z użyciem technologii żelbetowej wykonaną i przekazaną do użytku przed końcem 2022 r.
Do konkursu zgłoszono 31 obiektów, które oceniało Jury pod przewodnictwem arch. Marka Chrobaka, wiceprezesa SARP, w następującym składzie:
–  arch. Maciej Araszkiewicz, przedstawiciel Rady Prezesów SARP
–  arch. Michał Sadowski, laureat ubiegłorocznej edycji konkursu „Polski Cement w Architekturze”
–  arch. Karol Fiedor, architekt – członek Kolegium Sędziów Konkursowych SARP, powołany przez ZG SARP
–  Zbigniew Pilch, dyrektor ds. marketingu i public affairs Stowarzyszenia Producentów Cementu
oraz sekretarz jury arch. kraj. Marek Szeniawski.

PULA NAGRÓD 50 TYS. ZŁ

Po zapoznaniu się z 31 zgłoszeniami Jury nominowało do finału 15 obiektów, z których po dalszej dyskusji i kolejnym głosowaniu nagrodzono i wyróżniono 5 obiektów.
Laureatów konkursu poznaliśmy podczas Gali Architektury, która 8 grudnia 2023 r. odbyła się w Pawilonie Wystawowym SARP w Warszawie.
Dyplomy, czeki i pamiątkowe statuetki – Gruszki wręczali: wiceprezes Stowarzyszenia Architektów Polskich i przewodniczący Jury arch. Marek Chrobak, Krzysztof Kieres, przewodniczący Stowarzyszenia Producentów Cementu oraz Zbigniew Pilch – dyrektor ds. marketingu i public affairs SPC.
Pula nagród w konkursie wynosiła 50 tys. zł.
– Z ogromną przyjemnością i satysfakcją jesteśmy współorganizatorem tego konkursu. Ten szary banalny proszek, z którego powstaje beton, potrafi w rękach architektów zmieniać się w niesamowite dzieła. Mogą być to dzieła masywne, monumentalne, ale także strzeliste i finezyjne. Dzisiejsze nagrody dają pełny przekrój możliwości betonu, z którym możecie państwo pracować, tworząc prawdziwe arcydzieła – mówił Krzysztof Kieres.
Zbigniew Pilch: – Jako producenci podstawowego materiału budowlanego przyjeżdżamy raz w roku do państwa, do świątyni polskiej architektury, na święto polskiej architektury, starając się podkreślać, że beton, ten najpowszechniej używany materiał budowlany na świecie, wcale nie musi być taki banalny, a państwo swoimi pracami i realizacjami o tym świadczycie. Dlatego jesteśmy tu konsekwentnie po raz dwudziesty siódmy.
Nagrodę specjalną wręczał Łukasz Żyła, wiceprezes Stowarzyszenia Producentów Betonu Towarowego w Polsce.
– Jako młody człowiek miałem wielu przyjaciół architektów. Pytali mnie: jak to się dzieje, że za granicą widzimy przepiękne budowle z betonu, które są kolorystycznie interesujące, spójne i budzą zainteresowanie, a u nas beton jest doskonałym materiałem konstrukcyjnym, który na koniec się chowa. Państwo pokazujecie nam dzisiaj, że beton jest piękny i wcale nie trzeba go chować. Beton może doskonale wpisywać się w naturę i sąsiedztwo – mówił Łukasz Żyła.
Jak poinformował, beton towarowy w ostatnich latach przeszedł wiele zmian w związku z ograniczaniem emisji CO₂. – Jako branża pracujemy nad tym i mamy duże osiągnięcia w zakresie redukcji śladu węglowego budowli. Chciałbym podziękować autorom za ciekawe projekty i gratuluję nagrodzonym – dodał Łukasz Żyła.

PIERWSZĄ NAGRODĘ

W wysokości 20 tys. zł otrzymała PRACOWNIA: Bujnowski Architekci za obiekt: Izba Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy.
AUTORZY: arch. arch. Piotr Bujnowski, Maciej Koczocik, Krzysztof Makowski, Martyna Rowicka-Michałowska, Karina Jędrak-Kościesza
Architekci prowadzący: Piotr Bujnowski, Maciej Koczocik
Współpraca autorska: architekci Katarzyna Magdzik, Paweł Grajda, Aleksander Stajniak
INWESTOR: Stołeczny Zarząd Rozbudowy Miasta, Miasto Stołeczne Warszawa
WYKONAWCA: Konsorcjum: PBO Śląsk + MTM Budownictwo
Opinia jury: Pierwsza Nagroda została przyznana za konsekwentne, umiejętne i z pełną świadomością zastosowanie technologii wylewanego warstwowo betonu. Alegoria idei wielowarstwowości życia i pamięci odzwierciedlona w strukturze i formie architektonicznej tworzy niespotykany mezalians Pamięci i Architektury.

Niesamowity klimat autor opisuje tak: „Betonowe masywne ściany, tak twarde i niewzruszone, monolityczne, wydaje się, że są wyrwane z panowania czasu niczym ściany grobowca, a jednak na swój sposób także wskazujące formy pamięci, jak cienie drzew wędrujące po powierzchni”.
Kompozycja założenia odnosi się bezpośrednio do pierwotnej idei układu parkowego autorstwa arch. Romualda Gutta i Aliny Scholtz, jest hołdem pamięci o przeszłości, a jednocześnie architektonicznym znakiem teraźniejszości. BRAWO!!!

DWIE RÓWNORZĘDNE DRUGIE NAGRODY

każda w wysokości 10 tys. zł otrzymali:

•  PRACOWNIA: LIGAS ARCHITEKCI Pracownia Projektowa za obiekt: Kino Plenerowe w Suszcu
AUTORZY: arch. Łukasz Ligas
Współpraca: arch. Piotr Puszczewicz
INWESTOR: Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Ziemia Pszczyńska”
WYKONAWCA: BEN-BUD Sp. z o.o.

Opinia Jury: Projekt powstał w odpowiedzi na potrzeby lokalnej społeczności. Ten projekt to nie tylko letnie kino czy mała scena plenerowa, to także miejsce spotkań integracyjnych mieszkańców. Miejsce pikników, spotkań i zabaw. Projekt ten jak i późniejsza realizacja pokazuje, jak można wydać społeczne pieniądze w dobry sposób. Pokazuje również, że dysponując małym budżetem można zrealizować dobrą architekturę wszędzie. Indywidualny charakter obiektu tworzy zastosowana technologia betonu barwionego w masie przy użyciu tradycyjnego szalunku drewnianego w połączeniu z małą skalą budynku doskonale wpisują się w nowoczesną formę obiektu. W opinii jury realizacja kina letniego idealnie wpasowała się w formułę konkursu Polski Cement w Architekturze.

•  PRACOWNIA db2 architekci za obiekt: Gimnazjon
AUTORZY: Iwona Wilczek, Mariusz Tenczyński, Joanna Maseli, Paula Warzyc
INWESTOR: inwestor prywatny. Obiekt znajduje się w woj. opolskim
WYKONAWCA: Adamietz Sp. z o.o.

Opinia Jury: Nagrodę przyznano za umiejętne i wyważone zastosowanie prefabrykacji betonu i znakomite połączenie współczesnych środków architektonicznych betonu, szkła i drewna, nadając lekkość i smukłość konstrukcji dużej bryle pawilonu.

TRZECIEJ NAGRODY jury nie przyznało.

WYRÓŻNIENIE w wysokości 5 tys. zł otrzymała PRACOWNIA: INDO Architekci za obiekt: YUME HOUSE
AUTORZY: Marcin Mikos, Jacek Michalik, Kinga Wojtanowska
INWESTOR i WYKONAWCA: brak danych. Budynek znajduje się w Krakowie.

Opinia Jury: Yume House – moim zdaniem zasługuje na wyróżnienie dzięki nieoczywistemu aczkolwiek niezwykłemu kunsztowi warsztatu architekta, jakim niewątpliwie wykazali się autorzy projektu budynku. Powściągliwość formy, prostota funkcji oraz subtelność zastosowania na elewacji frontowej płyt z betonu architektonicznego jest godna naśladowania. Przestrzenny detal ram okiennych jest nieoczywisty – dzięki czemu budzi ciekawość tych, którzy umieją patrzeć i widzą. Antracytowe płyty GRC z widocznym ryflem zastosowane na parterze nadają indywidualny charakter jakże odmienny od budynków sąsiednich.

NAGRODĘ SPECJALNĄ w wysokości 5 tys. zł, ufundowaną przez Stowarzyszenie Producentów Betonu Towarowego w Polsce, otrzymała PRACOWNIA PL.architekci za obiekt: DOM betOnowy
AUTORZY: PL.architekci architekci Bartłomiej Bajon, Katarzyna Cynka-Bajon, zespół: Joanna Sypniewska, Agnieszka Jurenko
Architektura wnętrz: PL.architekci
Architektura krajobrazu: PL.architekci
Konstrukcja: Mikołaj Kujath
INWESTOR: inwestor prywatny. Dom zbudowany w okolicach Słupcy (woj. wielkopolskie)
WYKONAWCA: budowa systemem gospodarczym

Opinia Jury: Kapituła konkursu postanowiła przyznać wyróżnienie pracy „DOM_betOnowy” projektu PL.architekci. Jury ujęło wykorzystanie betonu w budynku mieszkalnym jednorodzinnym w sposób pozwalający na harmonijne wpisanie obiektu w otoczenie. Zastosowane rozwiązania architektoniczne nadały bryle lekkości, a bardzo plastyczny sposób potraktowania materiału wywołuje wrażenie przenikania i wzajemnego oddziaływania budynku z otaczającym go lasem. Materiał będący motywem przewodnim konkursu został wykorzystany w niemal każdym elemencie budynku, lecz dzięki rozwiązaniom architektonicznym, zastosowanym detalom i elementom wykończenia, nie przytłacza, a nadaje stylowego charakteru zarówno bryle, jak i wnętrzom obiektu.

ZAPROSZENIE NA XXVIII EDYCJĘ KONKURSU

– Jestem pod ogromnym wrażeniem zrealizowanych projektów, zarówno tych nominowanych, jak i nagrodzonych. Państwo potraficie kształtować i wykorzystać beton w fantastyczny sposób. Potwierdzam i zapowiadam XXVIII edycję konkursu Polski Cement w Architekturze. Zapraszamy państwa za rok. Trzymamy kciuki za realizacje waszych projektów w 2023 roku – zakończył Krzysztof Kieres, a Zbigniew Pilch dodał: – Ta deklaracja co do przyszłości naszej współpracy nie jest pusta. Nam nie chodzi o to, byśmy sprzedawali więcej cementu i betonu. Nam chodzi o to, by cement i beton, które dostarczamy, a wy z nich tworzycie, sprawiały, że nasze otoczenie będzie coraz lepsze.
– To bardzo ważne słowa, za które dziękujemy – powiedział arch. Marek Chrobak, wiceprezes SARP.
Podczas piątkowej gali architektury wręczono także Medale Bene Merentibus, przyznawane osobom zasłużonym dla środowiska architektów. W tym roku otrzymali je m.in. prof. arch. Sławomir Gzell oraz Zygmunt Stępiński – historyk, dziennikarz, wydawca i muzealnik (założyciel wydawnictwa Murator w 1983 r.).
Honorową Nagrodę SARP za 2023 rok otrzymała Ewa P. Porębska – architektka, krytyczka architektury i kuratorka, a od 1994 roku redaktor naczelna miesięcznika „Architektura – Murator”.
Wszystkim laureatom – gratulujemy!

Piotr Piestrzyński